شاید شما هم جزو آن دسته افرادی باشید که چراغ چک خودرویتان هنگام رانندگی روشن شده باشد و در آن لحظه نمی‌دانستید که باید چه کار کنید. البته بد نیست بدانید که به‌محض روشن شدن چراغ چک نیاز نیست حتما خودرو را متوقف کنید، زیرا در بعضی از موارد مشکل چندان جدی نیست. ما به شما پیشنهاد می‌کنیم اگر حین رانندگی متوجه شدید که چراغ چک خودرو روشن شده است مسافتی نه‌چندان طولانی را طی کنید، اگر چراغ خاموش شد و در روزهای آتی دوباره روشن نشد مشکلی وجود ندارد اما اگر روشن شدن چراغ چک باز هم اتفاق افتاد حتما مشکلی وجود دارد.چراغ چک خودرو را می‌توان یکی از مزایای خودروهای امروزی دانست که به راننده کمک می‌کند از مشکلات احتمالی بزرگ و کوچک به‌وجود آمده در خودروی خود مطلع شده و آن‌ها را به موقع و دقیق برطرف نماید. البته که این مزیت ممکن است گاهی برای راننده نگرانی و اضطراب ایجاد کند.
با این حال، باید دانست که روشن شدن چراغ چک ماشین همیشه هم نشانه خطرناک و تهدیدآمیزی نیست. دانستن دلایل روشن شدن چراغ چک خودرو و باید و نبایدهایی که هنگام روشن شدن این چراغ باید در پیش گرفت می‌تواند به گاهی نگرانی‌های راننده در این مواقع کمک کند زیرا یکی از دلایل نگرانی‌های پیش آمده، عدم آگاهی نسبت به این موضوع مهم است.روشن شدن چراغ چک خودرو اغلب برای دارندگان خودرو پدیده‌ای نگران‌کننده است، زیرا این اخطار بسیار کلی است و اغلب رانندگان نمی‌دانند که باید کدام مشکل را در خودرو رفع کنند.
چراغ چک چیست و چرا روشن می‌شود؟
به زبان ساده چراغ چک، یک چراغ هشدار است که به دلایل مختلفی ممکن است روشن شود تا به راننده نسبت به ایجاد مشکلی خاص اخطار دهد. البته این مشکل ممکن است گذری و موقت باشد. بنابراین پس از رفع آن، چراغ چک نیز خاموش شود. به همین دلیل معمولاً به رانندگان توصیه می‌شود که با روشن شدن چراغ چک، نیاز به توقف سریع خودرو نیست و می‌توان کمی به رانندگی ادامه داد. درصورت خاموش نشدن چراغ چک خودرو، باید پیگیری‌های لازم را در پیش گرفت. اما اگر چراغ چک، پس از مدتی خاموش شود و پس از آن نیز مجدد روشن نشود، جای نگرانی نیست و ممکن است مشکلی که چراغ چک قصد هشدار آن را داشته برطرف شده باشد.
دلایل روشن شدن چراغ چک خودرو چیست؟
۱ – سنسور اکسیژن
این دلیل را می‌توان رایج‌ترین دلیل روشن شدن چراغ چک خودرو دانست. سنسور اکسیژن که میزان اکسیژن موجود در سوخت یا گاز را اندازه‌گیری می‌کند، در ورودی مسیر اگزوز قرار دارد و وظیفه آن اندازه‌گیری میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی از خودرو یا در واقع موتور است. اکسیژن موجود در این گازها، در واقع میزان اکسیژن سوخته نشده در فرآیند احتراق را نشان می‌دهد. بنابراین، بالا بودن میزان اکسیژن به معنای احتراق ناقص و درصد نامناسب مخلوط سوخت و هوا است.به این ترتیب که در صورت گزارش وجود بیش از حد اکسیژن در گازهای خروجی از موتور، غلظت مخلوط بالا و مصرف سوخت بیش از حد مطلوب است. اهمیت این سنسور به حدی بالا است که در موتورهای جدید از ۲ سنسور اکسیژن استفاده می‌شود.مشکل سنسور اکسیژن معمولا با هزینه کمی رفع می‌شود اما خرابی این سنسور می‌تواند به قطعات گران‌قیمتی نظیر کاتالیزور آسیب وارد کند. از طرفی خرابی این سنسور باعث می‌شود که کامپیوتر مرکزی خودرو اطلاعات درستی دریافت نکند و به همین دلیل سوخت خودرو حتی تا ۴۰درصد افزایش پیدا می‌کند.
۲- سنسور جریان هوا
یکی دیگر از مواردی که در روشن شدن چراغ چک خودرو نقش دارد مشکل در سنسور هواست. سنسور جریان هوا چگالی هوای وارد شده به موتور را محاسبه می‌کند. سنسور هوا با بررسی مقدار هوای ورودی به موتور، اطلاعات لازم را به کامپیوتر خودرو ارسال می‌کند تا با ترکیب شدن با اطلاعات دیگر میزان پاشش انژکتورها مشخص شود. اگر در شهرهای آلوده زندگی می‌کنید حتما حواستان به درست کار کردن سنسور هوا باشد.محل قرار گرفتن آن در کنار سوپاپ ورودی هوا است. این سنسور به ECU در تنظیم مقدار مناسب هوا برای بهترین بازده موتور کمک و از مصرف بیهوده‌ی سوخت جلوگیری می‌کند.در صورت خرابی آن علاوه بر بالا رفتن مصرف سوخت، عملکرد موتور با اختلال مواجه شده و حتی ممکن است خودرو خاموش شود. روشن شدن چراغ چک ممکن است به این موضوع مربوط باشد.
۳ – باتری
در بسیاری از خودروها چراغ دینام نشان‌دهنده مشکلی در باتری خودرو است. البته در خودروهای با تکنولوژی بالا، چراغ هشداردهنده خرابی باتری نیز تعبیه شده است. درنتیجه اگر خودروی شما جزو خودروهای با تکنولوژی بالا نیست، خرابی باتری می‌تواند منجر به روشن شدن چراغ چک خودرو شود.چراغ چک ممکن است به دلیل نقص عملکرد باتری روشن شود. البته در خودروهای امروزی، معمولاً یک چراغ مختص اطلاعات و شرایط باتری درنظر گرفته می‌شود.
۴ – نقص مبدل کاتالیزور
این مشکل بیشتر در خودروهای قدیمی و فرسوده به‌چشم می‌خورد و تعویض آن هزینه قابل توجهی را به شما تحمیل می‌کند. برای جلوگیری از خرابی کاتالیست بهتر است نسبت به وضعیت سنسور اکسیژن بی‌توجه نباشید، همچنین تعویض به‌موقع شمع‌ها و روغن‌موتور را نیز فراموش نکنید. کاتالیزور در خودروهای قدیمی‌تر قطعه مهمی است و هرگونه مشکلی در آن منجر به روشن شدن چراغ چک خواهد شد. نقص سنسور اکسیژن معمولاً منجر به آسیب به کاتالیزور می‌شود.
تعویض و تعمیر آن هزینه بالایی دارد بنابراین نسبت به سلامت سنسور اکسیژن توصیه بیشتری می‌شود. ایراد در این قطعه بالا رفتن مصرف سوخت و به‌اصطلاح گاز نخوردن خودرو را به همراه دارد.اگر مبدل کاتالیستی خراب شده باشد باعث می‌شود تا نسبت مسافت طی شده با سوخت مصرفی همخوانی نداشته باشد و هرچه پدال گاز را فشار دهید سرعت بیشتری احساس نکنید.
۵ – کوئل
کوئل عهده‌دار تأمین الکتریسیته لازم برای جرقه زدن شمع‌هاست. خراب شدن کوئل می‌تواند چراغ چک خودروی شما را روشن کند. بعلاوه اگر کوئل خراب شود احتمالا شمع‌ها نیز با مشکل مواجه می‌شوند.خرابی و نقص کوئل همواره منجر به روشن شدن چراغ چک نمی‌شود، اما ممکن است یکی از دلایل این مساله باشد. این قطعه که برق مورد نیاز شمع‌ها را تامین می‌کند، از مهم‌ترین اجزای سیستم برق‌رسانی خودرو است.بروز نقص در کوئل باعث نقص در جرقه‌زنی شمع‌ها، ریپ زدن خودرو و بالا رفتن مصرف سوخت می‌شود. خرابی کوئل می‌تواند استهلاک شمع‌ها را نیز افزایش دهد.
۶ – شمع و وایر
کار شمع‌ها ایجاد جرقه، انفجار بنزین و درنهایت حرکت موتور است. زمانی که این اتصال برقرار نشود جرقه‌ای نیز توسط شمع‌ها تولید نخواهد. یکی از دلایلی شایعی که منجر به روشن شدن چراغ چک خودرو می‌شود مشکل در شمع‌ها و وایرهاست. شمع‌ها و وایرها از اصلی‌ترین اجزای سیستم جرقه‌زنی و ایجاد احتراق در موتور هستند. احتراق نیز منشا تامین نیروی موتور است. بنابراین هرگونه نقص و خرابی در آن‌ها باید به راننده اطلاع داده شود. درنتیجه چراغ چک درصورت ایجاد مشکل برای شمع و وایر روشن خواهد شد.
گاهی ممکن است ضعیف شدن شمع‌ها، منجر به روشن شدن چراغ چک نشود. بهتر است در سرویس‌های دوره‌ای سلامت شمع‌ها و شرایط آن‌ها بررسی شود چرا که شمع‌ها از قطعات مصرفی و مستهلک خودرو هستند.معمولاً وقتی روشن شدن چراغ چک، با پایین آمدن راندمان موتور و لرزش آن همراه می‌شود می‌توان نسبت به سلامت شمع‌ها مشکوک بود. خرابی شمع و وایر افزایش سوخت را نیز به دنبال دارد.از آنجائیکه شمع‌ها جزو لوازم مصرفی خودرو هستند بعد از مدتی خراب شده و نیاز به تعویض دارند. وایرهای معیوب نیز علاوه‌بر اینکه منجر به تولید نشدن جریان برق مورد نیاز شمع‌ها می‌شود می‌تواند باتری و کوئل را نیز خراب کرده و روی سایر بخش‌های خودرو اثر بگذارد. پس اگر شمع یا وایرهای خودروی شما مشکل داشت در اولین فرصت آن را برطرف کنید.
۷ – انژکتورها
مشکل انژکتور نیز می‌تواند چراغ چک خودروی شما را روشن کند. مشکل در انژکتور خودرو مشکل رایجی نیست ولی اگر انژکتور خودروی شما با مشکل مواجه شد باید برای تعمیر آن هزینه نسبتا زیادی پرداخت کنید. انژکتور یا سرنگ سوخت رسان در سیستم‌های انژکتوری، اهمیتی حیاتی در موتور و عملکرد آن دارند. رایج‌ترین مشکلی که برای انژکتورها پیش آمده و منجر به روشن شدن چراغ چک می‌شود، کثیف شدن آن‌هاست.
معمولاً وقتی چراغ چک به دلیل خرابی یا کثیفی انژکتورها روشن شود، با تعویض یا تمیز کردن سوزن آن مشکل رفع می‌شود. باید اضافه کرد که سوزن انژکتور معمولاً به دلیل کیفیت پایین سوخت یا پایان عمر فیلتر سوخت دچار گرفتگی و آلودگی می‌شود.خاموش شدن موتور هنگام درجا کار کردن، کاهش راندمان و قدرت موتور، صدای اضافی از آن و افت فشار را نیز شاهد هستیم. ضمن اینکه خرابی انژکتور افزایش مصرف سوخت را نیز دنبال دارد.برای جلوگیری از خرابی انژکتور باید عادات بد رانندگی خود نظیر رانندگی طولانی با سوخت کم، تعویض دیر به دیر صافی بنزین و مواردی از این دست را ترک کنید.
۸ – سیستم چرخش گاز اگزوز
بازگرداندن گاز اگزوز به داخل سیلندرهای موتور، یا همان سیستم EGR، یک روش موثر در کاهش سطح آلایندگی خودرو است. در این سیستم مقداری از گازهای اگزوز، همراه با هوا در پروسه مکش وارد سیلندر موتور شده و همراه گازهای باقی مانده از چرخه قبل نقش رقیق کنندگی مخلوط سوخت سوخت و هوا را ایفا می کند. در نتیجه این اختلاط، سرعت شعله و دمای اوج احتراق کاهش یافته و در نتیجه مقدار NOx کمتر می شود.رفع مشکلات سیستم چرخش گاز اگزوز معمولا هزینه‌بر است، به‌ویژه اگر علاوه‌بر تعویض شیر ERG بخواهید تمام پور‌ت‌های آن را نیز تمیز کنید. پیشنهاد می‌کنیم اگرچه که تعمیر ERG هزینه‌بر است در صورت مشکل در اولین فرصت آن را تعمیر کنید، زیرا اگر این خرابی به انژکتور خودرو نیز آسیب وارد کند، به مراتب باید هزینه بیشتری برای تعمیر خودروی خود بپردازید.
۹ – ترموستات
ترموستات قطعه کوچکی است که روی موتور قرار گرفته و وظیفه کنترل مداوم دمای موتور را برعهده دارد. این قطعه، یکی از قطعات پرکار در خودرو است و بر دمای محیط نظارت کرده و با فرستادن جریانی سرد به سمت موتور، دمای موتور را تنظیم می‌کند.این قطعه کوچک موظف است مانع از بالا رفتن یا پایین آمدن دمای موتور شده و حرارت این سیستم را در حالت بهینه حفظ کند. در صورت عدم انجام وظیفه ترموستات، چراغ چک روشن خواهد شد. برای اینکه ترموستات بدون نقص کار کند باید مایع خنک‌کننده داخل ترموستات به موقع تعویض شود زیرا این مایع در طول زمان گرد و غبار را به خود جذب می‌کند و کارایی خود را از دست می‌دهد.بالارفتن دمای آب و جوش آوردن موتور، افزایش یا کاهش غلظت روغن موتور، افزایش مصرف سوخت و جوش آوردن موتور از علائم خرابی ترموستات هستند.
۱۰- نصب کردن دزدگیر
نصب اشتباه دزدگیر باعث می‌شود که ECU آن را به عنوان یک معضل یا نقص شناسایی کرده و گزارش خرابی را با روشن کردن چراغ چک اعلام نماید.این مسئله به این دلیل اتفاق می‌افتد که کامپیوتر خودروی شما سیستم های نصب شده را به‌عنوان یک عامل مخرب شناسایی می‌کند و چراغ چک را روشن و گاهی ثابت نگه می‌دارد. ازطرفی نصب نادرست دزدگیر یکی از عوامل مهم در برق‌دزدی خودروست و این امر حتی می‌تواند منجر به خالی شدن باتری شود.گاهی نیز ممکن است مشکلات موجود در سوخت و کیفیت نامناسب آن ممکن است باعث شود که ECU چراغ چک را روشن کند، اما در این مورد احتمالاً پس از مدتی چراغ چک خاموش خواهد شد.